Toen bol.com in 2020 de verlichting van haar campus langs de A12 in Utrecht wilde vernieuwen, werd vanzelfsprekend gekozen voor een duurzame variant. De oude TL-technologie en armaturen van de zes kantoortorens werden een-op-een vervangen door toekomstbestendige en data-driven LED-armaturen.

Snelle overstap

Pauline Roukens, manager workplace bij bol.com Nederland en België: "Wij hebben in 2020 de keuze gemaakt om LED-verlichting te implementeren in ons pand, waarbij we wilden dat het futureproof zou zijn en daarmee ook gelijk data-driven. Dataverzameling is voor ons de key in het maken van bepaalde keuzes. Daarnaast was het voor ons van belang dat het een pragmatisch systeem zou zijn, wat bovendien inspeelt op de behoefte van de bol.com’er voor een optimale werkplek beleving."

In slechts zes maanden tijd werd de verlichting van de zes kantoortorens gerenoveerd. De een-op-een LED-vervanging werd naar wens van bol.com direct gekoppeld aan de introductie van een slim gebouwbeheersysteem. Hierdoor zijn de kantoortorens toekomstbestendig en gemakkelijk uit te breiden met slimme tools en technologieën. Benno Dijkhuis, managing director namens Fagerhult Benelux: "Het verlichtingsarmatuur bevat een sensor, waar bol.com in de toekomst de volgende stap mee kan maken. De LED-armaturen zorgen daarmee niet enkel voor licht, maar ook voor een slim geheel."

"Slimme LED-verlichting bespaart 60% energie. Dat komt in dit geval neer op 400 ton reductie van CO2-uitstoot."

Om tot de meest ideale verlichtingsoplossing te komen is het team van Dijkhuis gestart met een inventarisatie van de huidige situatie. "In het geval van een-op-een vervanging is het belangrijk dat de verlichting hetzelfde beeld uitstraalt als de eerdere TL-oplossing. Om tot het ideale lichtplan te komen kijken we naar zaken als: welke kantoren zijn veelal in gebruik? Welke ervaring wensen gebruikers in de verschillende ruimtes? Is de verlichting gelijkmatig genoeg verdeeld? Hoe kunnen we zo snel en met zo min mogelijk overlast handelen? In samenspraak met huisinstallateur EQUANS (voorheen Engie) bepaalden we onze werkwijze en voerden we een aantal tests uit. Daaruit bleek dat we in werkelijkheid nog sneller konden schakelen dan gedacht. Terwijl het personeel een kop koffie haalde, was het armatuur al vervangen."

Sensor gestuurd

In totaal hangen in de zes kantoortorens meer dan 8.000 LED-armaturen, waarvan 6.000 zijn voorzien van slimme sensoren. Deze sensoren laten het licht enkel branden wanneer aanwezigheid wordt gedetecteerd. Een intelligent algoritme zorgt ervoor dat de individuele sensoren samenwerken als een systeem, waardoor ze zonder moeite kunnen reageren op veranderingen in de omgeving. Daarvoor is geen bekabeling of programmering nodig.

Dijkhuis legt uit: "Het bij bol.com toegepaste verlichtingssysteem bestaat uit meerdere sensoren die nauw met elkaar samenwerken. Zodra iemand de ruimte binnenloopt, pikt de eerste sensor beweging op en zendt een signaal naar de rest van de armaturen. Sensoren in de omgeving gebruiken dit signaal om hun lichtniveau te bepalen en zenden een aangepast signaal door. De armaturen passen zich automatisch aan, afhankelijk van de afstand tot het beginsignaal. In de praktijk betekent dit dat het armatuur waar beweging gedetecteerd wordt op 100% brandt. Armaturen die verder van de beweging afliggen branden op 70, 50 of 30%. Daardoor kijk je nooit in een donkere ruimte, maar werk je wel met gradaties in het energieverbruik. En ga je bewegen, dan loopt het licht uiteraard met je mee."

Efficiënte werkwijze

De toekomstbewuste blik van bol.com stelt de toegepaste armaturen in een ander daglicht. Iedere ruimte heeft verlichting nodig, ongeacht of het om een meterkast, vergaderzaal of toilet gaat. Sensoren bieden ook met het oog op veiligheid of kijkend vanuit een financiële bril voordelen. Zo hoeft een ruimte die niet gebruikt is ook niet (dagelijks) schoongemaakt te worden. Zo kun je bij een ontruiming sneller handelen als je ruimtes waar de laatste vijf seconden geen beweging gedetecteerd is, kunt overslaan. Hetzelfde geldt voor onderhoudsmeldingen, die de armaturen automatisch doorsturen. Zo kunnen onderhoudsklussen worden gebundeld en kan er efficiënter met zowel een gebouw als haar gebruikers worden omgegaan.

Energiebesparing

Vooropgesteld had bol.com een duidelijke visie die zij met deze renovatie wilde behalen. Roukens: "De verlichtingsoplossing helpt ons om het gebouw slim te maken, geeft ons snel inzichten in zaken die spelen en waar wij op kunnen sturen. Het is de ideale basis om de juiste keuzes te kunnen maken, zowel voor de gebruikers van ons pand als vanuit financieel oogpunt." Daarmee doelt zij op de sensoren die alle informatie over de bezetting van de kantoortuinen en vergaderruimtes, lichtniveaus, het energieverbruik en foutmeldingen weergeven. De uitgevoerde LCC (Lifecycle Cost Calculatie) berekening toont bovendien dat bol.com door de een-op-een vervanging 60% energiebesparing realiseert, wat neer komt op 400 ton CO2-reductie per jaar.

Dit voorbeeld maakt onderdeel uit van de campagne 'Met LED kan het' van de FME-branchevereniging Fedet.