Damen Shipyards Group ontwerpt, bouwt, beheert en onderhoudt uiteenlopende typen schepen, waaronder sleepboten, marineschepen, jachten en ferry’s. Duurzaamheid en circulariteit staan hierbij hoog in het vaandel. “Het is de ambitie van Damen om de meest circulaire scheepsbouwer van de wereld te worden”, vertelt Dewi Wesselman, projectmanager en specialist op het gebied van duurzaamheid en circulaire economie bij Damen. "Om dat te bereiken willen we onze schepen cradle-to-cradle bouwen en emissievrij opereren. Hiertoe zetten we de afgelopen jaren verschillende stappen."

Logische stap

Damen Shipyards Group houdt zich van oudsher al niet alleen bezig met het ontwerp en de nieuwbouw van schepen, maar ook met reparaties, onderhoud en het leveren van reserveonderdelen. Dewi: “Van hieruit voelt het als een logische stap om verder aan de slag te gaan met cradle-to-cradle bouwen, door hier bewustwording over te creëren en explicieter over na te denken in het ontwerp. Dit past niet alleen goed bij ons bedrijf, maar ook bij de vraag van onze klanten die meer en meer verandert richting duurzaamheid.”

"Steeds vaker wordt duidelijk dat je de cirkel rond moet maken"

Dewi vervolgt: "De afgelopen jaren werd steeds duidelijker dat je voor schepen de cirkel helemaal rond moet kunnen maken. We bekijken daarom naast het ontwerp, naar hoe je schepen zo lang mogelijk in de vaart kunt houden door bijvoorbeeld groene retrofits. Daarnaast onderzoeken we mogelijkheden voor recycling aan het einde van de levenscyclus. Digitalisering speelt hierbij een belangrijke rol. Hierdoor weten we beter wat er gebeurt gedurende en aan het einde van de levensduur van de circa 6000 schepen die wij bouwden en kunnen we zaken waar nodig veranderen."

Diverse projecten

Op dit moment is Damen bezig met verschillende projecten op het gebied van circulariteit. "Om uiteindelijk circulaire schepen te kunnen bouwen, moeten we allereerst kijken wat er in onze schepen zit", legt Dewi uit. "En: onderzoeken of en hoe we deze componenten terug kunnen brengen naar de leverancier om ze opnieuw te gebruiken. We zijn nu bezig met een pilotproject waarbij we een oud bootje uit elkaar halen en kijken wat hier nu inzit, waar al die afvalstromen heen gaan en of er iets waardevols in zit om te hergebruiken."

"Het businessmodel verandert, we gaan van schepen bouwen naar een leasemodel"

Daarnaast neemt Damen het businessmodel als scheepsbouwer onder de loep en veranderen ze deze. Dewi: "Hierbij gaan we van schepen bouwen en support bieden, naar een leasemodel waarbij wij eigenaar blijven en dus de verantwoordelijkheid houden gedurende de levensduur van het hele schip. Dit doen we bijvoorbeeld al bij de waterbussen in de regio Rotterdam-Drechtsteden."

Circulaire crew cabins

Verder zijn er veel ontwikkelingen gaande in hoe Damen circulariteit mee kan nemen in haar standaard ontwerpwerpproces. Dewi: "In het verleden keken we al op deze manier naar waterbussen in Antwerpen en onderzochten we hoe we deze circulair konden bouwen. We dachten hierbij na over de ontwerpprincipes vanuit de circulaire economie, namen materiaalkeuzes onder de loep en keken in de hele waardeketen naar kansen en obstakels."

Dewi vervolgt: "En één van de projecten waar we nu mee bezig zijn, is de circulaire crew cabine. Onze sleepboten en vooral ook onze grote offshore schepen hebben veel standaard crew cabines. Door hier een circulair ontwerp voor te maken, kunnen we heel snel schaalvoordeel behalen. Met dit doel kijken we welke materialen hiervoor gebruikt worden, hoe circulair deze zijn en welke alternatieven er zijn."

Circulaire paspoorten

Damen is ook betrokken bij een EU-project over circulaire paspoorten. "Hieraan werken we samen met zestien Europese partners", vertelt Dewi. "Zoals ik al aangaf weten we niet altijd wat er in een schip zit. Het idee van een circulair paspoort is dat je tijdens de hele levensduur van een schip bijhoudt wat hiermee gebeurt en waar welke materialen zitten, zodat je aan het einde van de levensduur weet wat je kunt hergebruiken, wat niet en waar deze materialen zich bevinden. Dit drie jaar durende project is een goede stap richting een industriestandaard om materialen en componenten over de hele levenscyclus vast te leggen."

Circulair schepen bouwen kun je niet alleen. Een goede samenwerking met partners is hierbij onmisbaar. "De relatie met de leverancier verandert wanneer je circulair wilt bouwen", vertelt Dewi. "Je moet afspraken maken over de mogelijkheid om producten en materialen terug te nemen en überhaupt inzicht hebben in de materialen die een product omvat en wat hiermee gebeurt als je ze aan het einde van de levensduur terug levert. Een goed netwerk is noodzakelijk. Het opzetten hiervan is een grote stap. Deze kunnen we alleen samen zetten. Naarmate er meer bedrijven met circulariteit aan de slag gaan, wordt het steeds makkelijker om hier echte stappen in te zetten. Zo dragen we samen bij aan een duurzame toekomst."

Doe mee aan het FME-programma circulaire maakindustrie