Na 25 jaar onderhandelen bereikte de Europese Commissie afgelopen december overeenstemming over een handelsakkoord met het Zuid-Amerikaanse handelsblok Mercosur, bestaande uit Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay. Deze vrijhandelszone zou liefst 700 miljoen inwoners en 20% van de wereldeconomie omvatten. De voordelen van het handelsakkoord zijn talrijk.

Versterking Nederlandse exportpositie

Een handelsakkoord zou onze exportpositie versterken. Er zijn überhaupt slechts vier Europese lidstaten die méér exporteren naar Mercosur dan Nederland. Volgens de Wageningen University & Research is er dan ook sprake van een algehele positieve netto handelswinst. Bedrijven uit de technologische industrie zouden met name profiteren. Zo zijn de importtarieven op Europese machines nu liefst 20% en zou een akkoord voor Nederlandse machinebouwers tot 2035 kunnen zorgen voor een exportgroei van circa 180%. Naast het verlagen van tarieven staan er in het akkoord ook afspraken over aanbestedingen en het elimineren van non-tarifaire barrières. Zeker met Amerikaanse importheffingen op de loer en een toenemend ongelijk speelveld op de wereldmarkt is het voor de concurrentiepositie van exporteurs cruciaal om via dit soort akkoorden beter toegang te krijgen tot buitenlandse afzetmarkten.

Strategisch van groot belang

De geopolitieke relevantie van dit akkoord is daarnaast enorm. China wint steeds meer terrein in de regio en investeerde de afgelopen jaren honderden miljarden in sectoren als mijnbouw en infrastructuur. Sinds 2004 nam de Chinese export naar het handelsblok bovendien toe met 1600% (!). Zonder akkoord zet de EU zichzelf verder aan de zijlijn – in deze geopolitiek turbulente tijden hoogst onverstandig.

Dit akkoord is ook noodzakelijk omdat het afspraken bevat over verbeterde toegang tot kritieke grondstoffen en ons minder kwetsbaar zou maken. Nu zijn we rond kritieke grondstoffen (metalen en mineralen van significante economische waarde en waarvoor potentieel een leveringsrisico bestaat) te vaak overgeleverd aan de grillen van geopolitiek. Voor bepaalde kritieke grondstoffen – onder andere essentieel voor onze energietransitie – zijn we bijna volledig afhankelijk van China. Tussen 2009 en 2020 vervijfvoudigde het aantal jaarlijkse exportrestricties op kritieke grondstoffen bovendien.

Relevant is dat Argentinië één van ’s werelds belangrijkste lithiumproducenten is en beschikt over enorme koperreserves. Brazilië is daarnaast nagenoeg monopolist bij de productie van niobium. Ook beschikt Brazilië over aanzienlijke reserves in grafiet en zeldzame aardmetalen. Waren dat niet de twee grondstoffen waar China in 2023 nog exportrestricties voor instelde? Al met al is het dus van belang dat Nederland via dit soort handelsakkoorden importstromen diversifieert.

Afspraken over duurzaamheid

Het akkoord bevat bovendien belangrijke bepalingen over handel en duurzame ontwikkeling. Zo zijn er ambitieuze afspraken over het bestrijden van klimaatverandering, het tegengaan van ontbossing en de bescherming van arbeidsrechten. Significant is bijvoorbeeld dat de overeenkomst gedeeltelijk of volledig wordt opgeschort als één van de andere partijen zijn verplichtingen uit het Akkoord van Parijs schendt. Zonder akkoord kunnen alle voorlopige afspraken weer de prullenbak in en is er geen mechanisme waarbinnen de EU en de Mercosur-landen over duurzaamheidskwesties in dialoog kunnen treden en afspraken kunnen maken.

Kortom, laten we als EU niet verder aan relevantie verliezen op het wereldtoneel en dit akkoord als de wiedeweerga goedkeuren.