Blog door Robert van Beek, Belangenbehartiger FME

Deze verwachte stijgingen vind ik zorgelijk om drie redenen. In de eerste plaats omdat de prijs van energie al fors gestegen is. Dit komt er nog bovenop. In de tweede plaats omdat bedrijven niet anders kunnen dan de extra energiekosten door te belasten in de keten. Dat heeft weer een prijsstijging van materialen en onderdelen als gevolg. Het al hoge inflatiecijfer zal daardoor ook beïnvloed worden. In de derde plaats omdat we niet eens weten of het hierbij blijft. De levering van gas uit Rusland staat onder druk en het einde van de oorlog in de Oekraïne is nog niet in zicht.

Effect op bedrijven

Laat ik een voorbeeld geven. Energy Services verwacht dat in 2023 de leveringsprijs van elektriciteit stijgt van gemiddeld € 59 naar € 219 per MWh. Een gemiddeld FME-lidbedrijf verbruikt 750 MWh per jaar en betaalt daarvoor nu nog € 44.000, maar die kosten nemen met een factor 4 toe naar € 164.000. De leveringsprijs van gas loopt in 2023 op van 18 cent per Nm3 naar 85 cent per Nm3. De kosten voor de 50.000 Nm3 nemen dus met een factor 5 toe van € 9.000 naar € 42.000. Voor energie betaalt een gemiddeld FME-lid in 2023 dus € 155.000 meer dan nu. Daar gaat de winst die nodig is voor duurzame investeringen.   

En dit zijn leveringsprijzen exclusief BTW, Energiebelasting (EB) en Opslag Duurzame energie (ODE heffing). Die tarieven voor 2023 worden pas met Prinsjesdag bekend gemaakt. Ik hoop daarom ook dat het Kabinet ruimte ziet om de belastingen op energie te verlagen.

Gevolgen voor economie en milieu

De prijsstijgingen worden primair veroorzaakt door de miljardeninvesteringen die nodig zijn voor de klimaat en energietransitie ten behoeve van duurzame energieopwekking en het transport hiervan. Ik weet nog goed dat voormalig minister Wiebes altijd zei dat we die rekening makkelijk konden betalen, omdat we die uitsmeren over vele jaren. Hij had gelijk, maar waar we geen rekening mee gehouden hebben, is de crisis in de Oekraïne. Dit leidt er toe dat de gaslevering daalt en de prijs exponentieel stijgt. Het is logisch dat Nederland om die reden de kolencentrales weer inschakelt omdat dit gas bespaart, maar voor het milieu is dat op dit moment een stap terug. Voor het milieu kan het totale effect op de langere termijn echter gunstig zijn, omdat we gedwongen worden de energietransitie versnellen.  

Kan het nog erger?

Helaas laten recente berichten zien dat de risico’s op het stoppen van de gaslevering uit Rusland verder toenemen. Er zou komende winter een tekort van bijvoorbeeld 15% van het normale gasverbruik kunnen ontstaan. Huishoudens en organisaties, zoals ziekenhuizen worden zeker niet afgeschakeld. Bedrijven en met name de grootste 60 gasverbruikers in Nederland lopen dat risico wel. In de periode voordat we die situatie bereiken zullen de prijzen nog verder stijgen en zal het gasverbruik automatisch dalen. Dat komt omdat bedrijven hun productie afschalen of stoppen, omdat dit vanwege de hoge prijzen niet meer lonend is. Het minder produceren van bakstenen, bierflesjes, tomaten, metaal, chemische stoffen en verf, of zelfs een stop daarvan, heeft uiteraard grote gevolgen voor onze economie. Bedrijven die niet afgeschakeld worden lopen het risico op disrupties van materialen en onderdelen bij hun Europese leveranciers.   

Wat kunnen wij nu doen?

• Productie Groen Gas en import LNG verhogen
• Gasbergingen vullen en gasproductie in Nederland verhogen
• Elektriciteitsopwekking omvormen van gas naar kolen en biomassa
• Energiebesparing door isolatie en toepassen duurzame technologie zoals warmtepompen
• Het versnellen van de energietransitie door middel van elektrificatie en toepassen van waterstof met name bij de industrie  

We staan niet machteloos, maar laten we hopen dat er snel een wapenstilstand in de Oekraïne komt en er onderhandelingen beginnen. Ondertussen moeten we ons voorbereiden op een scenario van schaarste en hoge energieprijzen.