Composteren

"Ik wist vroeger niets van composteren. We gooiden altijd afval op een hoop in de tuin, dat verdween vanzelf en werd nieuwe aarde. Toen ik naar de stad verhuisde, ging dat ineens niet meer. Ik las op internet dat ik mijn eigen gft kon verwerken tot aarde, door een paar emmers op elkaar te stapelen met wormen erin.” Dit was het begin van een inmiddels uit de hand gelopen hobby. "Met een paar ondernemers zetten we vijf jaar geleden een wormenhotel op straat in Amsterdam en dat sloeg ontzettend aan. Inmiddels staan er honderden door heel Nederland. Deze zijn bijna allemaal terug te vinden op wormenhotel.nl/kaart. De laatste jaren merken we dat het de buurt bij elkaar brengt. Het is een plek waar mensen samenkomen, omdat iedereen wel een beetje afval heeft. De sociale effecten zijn juist waarom we het zo leuk vinden. Je kunt heel makkelijk een eigen bijdrage leveren aan duurzaamheid en krijgt er ook nog eens aarde voor terug.”

Vruchtbare laag steeds dunner

Maar waarom zijn wormenhotels zo populair? Dat is volgens Arie niet zo gek. “De bodemkwaliteit gaat heel erg achteruit door de manier waarop wij landbouw bedrijven. Langzaamaan wordt de vruchtbare laag steeds dunner. In ons klimaat duurt het ongeveer 3.000 jaar voordat de bodem weer helemaal hersteld is. Daar hebben we geen tijd voor. Met organische stoffen, zoals dat ook in potgrond zit, kunnen we het proces van bodemherstel weer versnellen, zodat we toch weer planten kunnen kweken op uitgeputte bodems. Daarom is het belangrijk dat wij zelf aarde kunnen maken van gft-afval, zaagsel, kattenbakvulling, etc. Dat kan met een wormenhotel. Doordat de wormen het afval opeten, poepen ze wormenmest uit en dat is perfect bruikbare aarde.”

Eerste kabelhaspel-wormenhotel in Amsterdam

In Amsterdam is de gemeente druk bezig met de voorzieningen voor wormenhotels. "Er is zelfs een fulltime wormenhotelmanager”, vertelt Arie trots. “Toen de gemeente een aanbesteding deed ontwierp ik een nieuw model wormenhotel op basis van een kabelhaspel en stuurde dat in naar de gemeente. Ik ben van huis uit architect dus ik vind het leuk om wormenhotels te ontwerpen, zodat ze er ook een beetje leuk uit zien. De materiaalkosten wilden we heel erg laag houden.

"Ze zijn heel enthousiast om te kijken wat hergebruikmogelijkheden zijn."

Met Prysmian had ik toevallig al contact vanuit de architectuurwereld, vandaar dat ik daar terechtkwam voor het tweedehands hout. Het ontwerp van het wormenhotel van een kabelhaspel kwam als winnende uit de bus. Zo zijn ze op een sociale werkplaats in Amsterdam aan het werk gegaan."

Sociale werkplaats

Op de sociale werkplaats toverden ze een oude kabelhaspel dus om in een duurzaam wormenhotel. Hoe ging dat? "We zagen de bovenste flens in een kleinere ring en de onderste in een ring met een opstapje. Zo kan iedereen er makkelijk bij. Daarna voegen we er wat andere onderdelen aan toe, zoals een klepje, een bordje, wat luikjes, een raampje voor kinderen en een lekbak om de vloeibare Pokon op te vangen. Verder zijn wat technische snufjes belangrijk, zodat hij door een hijskraan gehesen kan worden. Al met al is het een heel simpel ontwerp waarbij je nog goed ziet dat het een kabelhaspel geweest is.”

"Op de schroefjes na zijn alle materialen hergebruikt."

De reacties op het eerste prototype zijn dan ook goed. “Hij staat nu een aantal weken in een buurt in Amsterdam. Mensen vinden het wormenhotel supermooi en zijn en heel erg enthousiast. Datzelfde geldt voor de gemeente, mede omdat deze veel goedkoper is dan het vorige model. Op de schroefjes na zijn alle materialen hergebruikt. En ook heel belangrijk; de vrachtwagenchauffeur die ze moet plaatsen is tevreden, omdat deze heel makkelijk te (ver)plaatsen zijn. Het eerste prototype is zeker geslaagd!”

Van Amsterdam de wereld over en weer terug

De kabelhaspels waar de wormenhotels van gemaakt worden, hebben al een flinke reis achter de rug. “De sociale werkplaats waar ze gemaakt worden zit op vijf minuten afstand van het oude Draka-terrein in Amsterdam. Een deel van de haspels is daar ook echt gemaakt. Vervolgens gaan ze de hele wereld over en komen ze weer terug bij Prysmian in Delft. Daarna transporteren wij ze dus weer terug naar Amsterdam en komen ze weer vlakbij hun oorsprong terecht.” Voordat ze teruggaan naar onze hoofdstad controleren Arie en zijn team de haspels. “We willen dat de kern van de haspel geen beschadigingen heeft en we checken de maten.”

Minder afval

De samenwerking met Prysmian Group verloopt goed volgens Arie. “Vanaf het begin af aan is iedereen heel behulpzaam. Ze zijn heel enthousiast om te kijken wat hergebruikmogelijkheden zijn. Kortom, de samenwerking is altijd heel positief. Bovendien heeft Prysmian nu natuurlijk minder afval.” 

Wachtlijst

Op het moment dat we Arie spreken is hij alweer druk bezig met de volgende lading haspels. “De sociale werkplaats heeft al ruimte gemaakt om tientallen nieuwe haspels om te bouwen tot wormenhotels. Met de gemeente Amsterdam hebben we de afspraak gemaakt om er 25 per jaar bij te plaatsen. Maar er is daar inmiddels een wachtlijst van 300 aanvragen van buurten die ook een wormenhotel willen. Elke keer als we ergens een wormenhotel plaatsen, dan vragen de drie straten eromheen er ook eentje aan. De wachtlijst groeit alleen maar harder, terwijl wij hem korter proberen te maken”, lacht Arie.