De Easy Rider van Van Raam is net zo stoer als de lage motorfiets uit de gelijknamige jarenzestigfilm. De fiets heeft een lage zit en een voorwiel dat ver voor het stuur uitsteekt. Maar in tegenstelling tot de motorfiets heeft de Easy Rider een accu en drie wielen. Hij staat dan ook in een speciale showroom, omringd door fietsen waarop je een rolstoel kunt vervoeren en tandems met drie wielen.

Vrijheid teruggeven

Hier heeft directeur Jan-Willem Boezel een demente man een proefrit zien maken op een tweezitter, een driewieler met zitplaatsen voor twee personen naast elkaar. Zijn vrouw zat naast hem. Toen haar man begon te lachen omdat hij het fietsen zo fijn vond, kwamen bij haar de tranen. Jan-Willem: "Zijn vrouw had hem al heel lang niet vrolijk gezien."

"Bij ons zie je het vuur nog spatten."

Mensen hun vrijheid teruggeven is, volgens Jan-Willem, wat hij het mooiste vindt aan zijn werk bij Van Raam. Het bedrijf produceert vijftienduizend aangepaste fietsen per jaar, en geen twee zijn hetzelfde. Kun je alleen je rechterarm gebruiken? Dan zitten remmen en versnellingen allemaal rechts op het stuur. Heb je een kruk of wandelstok nodig? Dan wordt er een houder op het frame gemonteerd. Van Raam is de grootste producent van aangepaste fietsen in Europa, met 26 modellen in duizenden varianten.

Mechatronische fietsenbouwer

De fietsfabriek is gevestigd in twee moderne hallen, waarvan er één deels 12 meter hoog is om de negenduizend onderdelen op te slaan – die allemaal in eigen huis worden gemaakt. "Bij ons zie je het vuur nog spetteren," zegt Jan-Willem tevreden, terwijl we toekijken hoe een 3D-buislaser grote happen uit een gebogen dikke buis neemt en een straal vonken uit de buis spuit. Dit wordt een onderdeel van het frame, en het vuurwerk is hier te zien dankzij een keuze die Van Raam in de jaren negentig maakte. Veel Nederlandse fietsmerken verplaatsten toen hun productie naar Azië vanwege de lage lonen. "Wij zijn gebleven, maar hebben fors geïnvesteerd in robotisering. We maakten toen al vrij veel aangepaste fietsen. Dan moet je dicht bij de productie zitten, om snel bij te sturen en te innoveren, want je bedenkt steeds nieuwe aanpassingen voor klanten." Het was ook financieel haalbaar, omdat Van Raam meer marge kan rekenen op zijn fietsen dan een doorsnee fietsfabrikant.

"Het lijkt me leuk om op een terras ver weg, een Van Raam te zien komen."

Van Raam is nu een mechatronische fietsenbouwer, zegt Jan-Willem, een combinatie van mechanisch en elektronisch, met 250 fte. De IT-afdeling, tien man sterk, ontwerpt software voor het productieproces en voor op de fiets. Twintig ingenieurs ontwerpen onderdelen en nieuwe modellen; overal in hun kantoor staan fietsen en liggen assen en motoren. Robots bedienen machines, en onderdelen worden 3D-geprint met aluminiumstof en plastic.

Fingerspitzengefühl

Maar voor de assemblage blijf je volgens Jan-Willem mensen nodig hebben. "Daar komt nog veel fingerspitzengefühl bij kijken; dat kunnen robots niet. Ja, als je alle componenten opnieuw ontwerpt, dan zou het kunnen. Maar dan moet je een fabriek helemaal opnieuw ontwerpen. En dat is te kostbaar."

Iets meer dan de helft van de fietsen blijft in Nederland. Van de rest gaat 20 procent naar Duitsland, de fietsbuur bij uitstek, en naar andere Europese landen. Maar er gaan ook fietsen naar Nieuw-Zeeland en de VS; in dat laatste land heeft Van Raam twintig dealers. De zakelijke uitdaging is om Van Raams overal ter wereld op de wegen te krijgen. Dat lijkt Jan-Willem leuk: "Dat je ergens op een terrasje zit, zeg in Madrid, en dan een Van Raam-fiets voorbij ziet komen."

Bron