Judith Vermeulen is directeur-eigenaar van Vekon Besturingstechniek en is bestuurslid van FME. "Hoe mooi en innovatief een machine ook is, uiteindelijk moet er een stekker aan en heb je een besturingskast nodig." Judith spreekt Helen tijdens een rondleiding bij haar bedrijf met 30 medewerkers. Helen is verantwoordelijk voor een belangrijke internationale toeleverancier bij ASML, en namens FME-boegbeeld van de SER-charter Diversiteit in Bedrijf.

Vekon is PSO-gecertificeerd (prestatieladder sociaal ondernemen). "Dat is belangrijk voor klanten van ons, dan kunnen ze gebruik maken van gunstige regelingen," aldus Judith. "En dit is zeker geen window dressing. Wij hoefden eigenlijk alleen maar te laten zien wat we doen om het certificaat te halen."

Waarom moeten we stil staan bij internationale vrouwendag?

Judith: "Mijn oma was katholiek en kreeg 9 kinderen. Mijn moeder heeft op haar beurt veel gewerkt en zich ontwikkeld. Mijn zus en ik zijn allebei financieel onafhankelijk. Er zijn al grote stappen gezet in gelijkheid van vrouwen en mannen, en dat moeten we vieren. Maar op het gebied van belonen, bedrijfscultuur en vrouwen in de top van het bedrijfsleven ligt er nog een lange weg te gaan. Het pad naar gendergelijkheid duurt in het huidige tempo nog zo'n 70 jaar. Dat kan en moet sneller. Het systeem houdt zichzelf ook in stand. Meer werken loont vaak niet vanwege het toeslagen- en belastingstelsel en te dure kinderopvang. Daarnaast zijn er beloningsverschillen tussen man en vrouw. Als een huishouden dan een keuze moet maken wie thuis op de kinderen past, kies je voor het laagste inkomen. Daar moeten we vanaf."

"Mijn missie is om meer diversiteit, gelijkwaardigheid en inclusie op de werkvloer te brengen."

Helen: "Het thema van deze dag is 1.000 vrouwen, 1 wereld. Er is een grote diversiteit aan vrouwen met een verschillende culturele achtergrond. Als je dan in een technische discussie zit met een collega, dan gaat dat vaak goed. Maar naarmate je dichter bij de top van het bedrijfsleven komt, speelt bedrijfscultuur een grote rol. Het netwerk van mensen die elkaar kennen. Daar is moeilijk tussen te komen als vrouw. Dat geldt ook voor mensen met een buitenlandse achtergrond. Het doorbreken van een conservatieve cultuur in de top van het bedrijfsleven, daar ligt de grootste uitdaging op weg naar volledige gelijkheid in gender en afkomst."

Zien jullie in andere culturen een ander ambitieniveau bij vrouwen?

Helen Kardan: "De urgentie om voor een technisch beroep te kiezen is in Nederland niet hoog, vanwege de lage werkloosheid en grote dienstensector. Mijn vader heeft mij toen ik in Iran opgroeide juist gestimuleerd om te studeren, om de wereld te zien en om onafhankelijk te worden. Nu wil ik niet de fout maken door alle Nederlanders over één kam te scheren, maar hier leggen we de lat een stuk lager. Kies niet te moeilijke studies, als het maar leuk is. Maar we moeten wel onder ogen zien dat we personeel met technische expertise nodig hebben om maatschappelijke ontwikkelingen mogelijk te maken. Ook kent Nederland een grote maakindustrie, dat zorgt voor brede welvaart. Dat moeten we niet verliezen en daar hebben we ook meiden in de techniek voor nodig."

"Ik heb geen groot ego, ik til niet te zwaar aan die vooringenomenheid. Maar het toont wel aan dat we nog een lange weg te gaan hebben"

"Ik merk dat ik mijn twee zoons ook wel eens te veel verwen," aldus Judith Vermeulen. "We leven hier in behoorlijke luxe. Maar techniek en de mooie baankansen in deze sector zal veel nadrukkelijker integraal onderdeel moeten uitmaken van ons onderwijssysteem. En dan het liefst met vakdocenten. Ook zou het keuzemoment voor een profiel of vakkenpakket later gemaakt moeten worden. Onze levensverwachting is straks 100 jaar. Hoe moet je nou op je dertiende al weten wat je de rest van je leven wil doen? Ook moeten we van het idee af dat een keuze die je jong maakt, voor je hele leven is. We doen immers aan een leven lang leren, dat moeten we ook op jonge leeftijd al communiceren."

Moeten we niet juist de mogelijkheid hebben om te kiezen voor techniek?

Judith: "Wat mij betreft moet techniek een groter onderdeel zijn van het standaardaanbod van het basis- en voortgezet onderwijs, maar moet je kinderen niet hoeven dwingen te kiezen op jonge leeftijd. Voor sommige vakgebieden heb je niche-kennis nodig, maar voor veel werk kun je je omscholen en dan is vooral motivatie belangrijk. Mijn hoofdengineer is een afgestudeerd planoloog. Ik heb een bakker en schoenverkoper in dienst. Mensen die het roer om willen gooien, om- en bijscholen, en echt gemotiveerd zijn om te werken, daar heb ik veel meer aan." "We zouden inderdaad veel meer naar de vaardigheden van mensen moeten kijken," voegt Helen eraan toe. "Bij ASML hebben we natuurlijk gepromoveerde natuurkundigen nodig op de R&D-afdeling. Maar kritisch denken of probleemoplossend vermogen zijn ook heel belangrijk in de rest van de organisatie."

Procesinnovatie

Om meer kandidaten te kunnen werven voor technische functies, is het van belang dat je aan procesinnovatie doet, en zorgt voor duidelijke processen met heldere beschrijvingen. Zo kun je volgens Judith en Helen uit een veel grotere pool van talenten putten bij het vervullen van jouw vacatures, en heb je niet het schaap met vijf poten nodig. Judith is trots op de mate van digitalisering in haar processen op de werkvloer. Van alle producten maakt Vekon een digital twin en moderne machines maken volledig geautomatiseerd een complexe kabelboom.

"Je wilt zo min mogelijk brandjes hoeven blussen tijdens de productie"

Het is vervolgens veel werk om alle componenten in de besturingskasten in een database up-to-date te houden. Maar wanneer dat op orde is, kun je verder je processen optimaliseren. Zo maakt Vekon sinds vijf maanden gebruik van softwarepakket Smart Mounting als één van de eerste bedrijven in Nederland. Op een scherm verschijnen stap voor stap bouwinstructies voor panelenbouw, waardoor ook mensen met minder elektrotechnische kennis besturingskasten kunnen bouwen.

Helen Kardan: "Ook bij ASML geldt, je wilt zo min mogelijk brandjes hoeven blussen tijdens de productie". Judith beaamt dat: "Ieder uur dat je aan de voorkant in een proces investeert, krijg je aan de achterkant drie keer terug."

Wat is jullie ervaring met mannen, als vrouw in de techniek?

"De werkvloer hier is schoon en opgeruimd," zegt Judith. "Daar houd ik van. Het feit dat het schoon en opgeruimd is, wordt altijd opgemerkt, net als het feit dat ik als vrouw directeur ben van een technisch bedrijf. Een relatie die hier kwam zei laatst aan het eind van het gesprek inderdaad een soort van verbaasd te zijn dat ik er echt veel van af weet. Dat zijn twee diepgewortelde stigma's. Techniek, zal wel vies zijn; en vrouwen en techniek zullen wel niet samengaan. Maar goed, ik heb niet zo'n groot ego, ik til daar niet te zwaar aan. Maar het toont wel aan dat we nog een lange weg te gaan hebben om die vooringenomenheid weg te nemen. Toen ik dertig jaar geleden met mijn vader Vekon oprichtte was het nog bonter. Een man vroeg toen dan of 'hij de directeur mocht spreken'. En soms werd tegen mijn compagnon gezegd dat een klant 'net met zijn secretaresse gesproken had'. Dat komt nu wel minder vaak voor."

"Diverse teams presteren beter en verrijken een team," geeft Helen aan. "Hier bij Vekon is daar een heel goed voorbeeld van. Dat zie ik ook bij ASML, ook bij mijn team, maar het is hard werken. In het begin moet je genoeg tijd besteden om elkaar te begrijpen en openstaan voor andere processen of argumenten. Mijn missie is om meer diversiteit, gelijkwaardigheid en inclusie op de werkvloer te brengen. Bij grote bedrijven, maar ook dit soort mooie mkb-maakbedrijven die we heel hard nodig hebben voor banen en welvaart. En vrouwen kunnen daar ook aan de slag om onafhankelijk door het leven te gaan.”